Po niezabezpieczonym stosunku, pęknięciu prezerwatywy albo pominiętej tabletce antykoncepcyjnej wiele kobiet ma jedno pytanie: jak najszybciej dostać tabletkę dzień po. Czas liczy się w godzinach, a jednocześnie wokół antykoncepcji awaryjnej narosło sporo mitów o „dostępnej bez recepty pigułce”. Poniżej znajdziesz wyjaśnienie, jak działa system, gdzie zgłosić się po receptę i jak wygląda cała procedura krok po kroku.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Czy tabletka dzień po jest dostępna bez recepty i czym różni się recepta lekarska od recepty farmaceutycznej.
- Na czym polega nowy pilotażowy program Ministerstwa Zdrowia od 1 maja 2024 roku i dla kogo jest przeznaczony.
- Jakie są rodzaje tabletek dzień po (ellaOne, Escapelle, Livopill), jak działa antykoncepcja awaryjna i ile masz czasu na przyjęcie leku.
- Jak uzyskać receptę na tabletkę dzień po online i jak wygląda konsultacja z lekarzem krok po kroku.
- Ile mniej więcej kosztuje tabletka dzień po i ile zapłacisz za konsultację.
- Jakie informacje zebrane w wywiadzie z pacjentką są potrzebne, aby lekarz lub farmaceuta mógł wystawić receptę na antykoncepcję awaryjną.
- W jakich sytuacjach wydanie leku jest uzasadnione i bezpieczne, a kiedy specjalista może odmówić.
Przeczytaj także:
Tabletka dzień po recepta – czy tabletka dzień po jest dostępna bez recepty?
Zanim zaczniesz szukać konkretnej apteki czy lekarza, dobrze jest zrozumieć podstawowe zasady. Tabletki dzień po są w Polsce lekami na receptę. Dotyczy to zarówno preparatów z lewonorgestrelem (Escapelle, Livopill), jak i produktów, które w swoim składzie mają octan uliprystalu (ellaOne).
Czy na tabletkę dzień po potrzebna jest recepta w Polsce?
Odpowiadając krótko: tak. Żeby kupić tabletkę dzień po, potrzebna jest recepta. Nie ma możliwości, by legalnie kupić tabletkę dzień po jako lek dostępny bez recepty, tak jak kupuje się np. środki przeciwbólowe. Wynika to z faktu, że są to leki hormonalne o silnym działaniu antykoncepcyjnym, a decyzja o ich zastosowaniu wymaga oceny medycznej.
Recepty na tabletkę mogą wystawiać:
lekarz (np. ginekolog, lekarz rodzinny, lekarz konsultujący online),
położna (w określonych sytuacjach),
farmaceuta – w ramach nowego pilotażowego programu Ministerstwa Zdrowia.
W każdym z tych przypadków ktoś z personelu medycznego ocenia, czy leku jest uzasadnione i bezpieczne.
Tabletka dzień po bez recepty a recepta farmaceutyczna – czym się różnią?
Często w internecie pojawia się sformułowanie „tabletka dzień po bez recepty”, które może wprowadzać w błąd. W praktyce chodzi zwykle o to, że zamiast klasycznej recepty lekarskiej możesz dostać receptę farmaceutyczną, którą wystawia farmaceuta w aptece po krótkiej rozmowie.
Recepta farmaceutyczna powstaje na podstawie wywiadu z pacjentką i jest dokumentem medycznym, tak jak recepta lekarska. Uprawnia ona do wydania leku w tej samej aptece i jest wystawiana tylko wtedy, gdy farmaceuta uzna wydanie leku za uzasadnione i bezpieczne. Czyli nawet jeśli w praktyce nie była potrzebna tradycyjna wizyta u lekarza, nadal mówimy o sytuacji, w której tabletka jest wydawana na podstawie recepty.
Tabletki dzień po bez recepty w programie pilotażowym – kto może z nich skorzystać?
Od 1 maja 2024 roku działa nowy pilotażowy program Ministerstwa Zdrowia. To rozwiązanie, które ma poprawić dostępność antykoncepcji awaryjnej przy zachowaniu bezpieczeństwa. W tym programie:
farmaceuta w aptece ogólnodostępnej, która ma umowę z NFZ, może wystawić receptę farmaceutyczną na ellaOne,
z usługi mogą korzystać osoby, które ukończyły 15 lat (powyżej 15),
pacjentka może otrzymać antykoncepcję awaryjną nie częściej niż raz w miesiącu.
Farmaceuta przeprowadza krótki wywiad z pacjentką: pyta o datę niezabezpieczonego stosunku, cykl miesiączkowy, przyjmowane leki, przeciwwskazania. Dopiero na tej podstawie może wystawić receptę lub odmówić, jeśli uzna, że wydanie leku nie jest uzasadnione.
Kluczowe ramy czasowe – ile masz czasu na tabletkę dzień po?
W antykoncepcji awaryjnej liczy się głównie czas. Tabletka ma opóźnić lub zablokować owulację, czyli uwolnienia komórki jajowej z jajnika. Jeśli dojdzie do połączenia komórki jajowej z plemnikiem, a następnie do zagnieżdżenie się zarodka, tabletka nie zadziała jak środek przerywający ciążę.
Do ilu godzin po stosunku działa antykoncepcja awaryjna Escapelle i Livopill?
Escapelle i Livopill zawierają lewonorgestrel. To syntetyczny hormon o działaniu antykoncepcyjnym. Te tabletki dzień po:
są przeznaczone do zastosowania w ciągu 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku,
działają najlepiej, jeśli pacjentka zdoła przyjąć tabletkę w ciągu pierwszych 12–24 godzin,
opóźniają owulację i zmniejszają ryzyko zapłodnienia.
Ważne
Lekarz, ginekolog lub farmaceuta zawsze zapyta o konkretny czas stosunku. Jeśli minęło już więcej niż 72 godziny, zwykle nie przepisze leku z lewonorgestrelem, bo jego skuteczność jest wtedy niska.
Jak długo działa tabletka EllaOne?
EllaOne to tabletka, która w swoim składzie ma octan uliprystalu. Ten hormon:
działa dłużej – tabletkę można zastosować do 120 godzin po stosunku,
silniej hamuje dojrzewanie i pęknięcie pęcherzyka jajnikowego,
ma na celu opóźnienie owulacji na tyle, by plemniki nie mogły doprowadzić do zapłodnienia.
To właśnie ellaOne jest lekiem, na który receptę wystawi farmaceuta w programie pilotażowym. Gdy zgłosisz się do apteki w ramach programu, antykoncepcję awaryjną będzie można otrzymać w przypadku spełnienia kryteriów programu i gdy od stosunku nie minęło więcej niż 120 godzin.
Dlaczego czas od stosunku do przyjęcia tabletki decyduje o skuteczności?
Każda z tabletek dzień po działa przed zapłodnieniem. Ich rolą jest opóźnić lub zablokować owulację oraz zmniejszyć szansę na spotkanie komórki jajowej z plemnikiem i tym samym nie dopuścić do ciąży po niezabezpieczonym stosunku.
Jeśli owulacja już nastąpiła i doszło do zapłodnienia, tabletka nie ma wpływu na zagnieżdżenie się zarodka. Dlatego tak ważne jest, aby zgłosić się jak najszybciej – do apteki, lekarza lub na konsultację online – i przyjąć tabletkę w możliwie najkrótszym czasie.
Przeczytaj też: Najlepsza tabletka dzień po – ranking leków
Jak uzyskać e-receptę na tabletkę „dzień po” online? Procedura krok po kroku
Dla wielu pacjentek najszybszą drogą jest konsultacja online. Nie trzeba szukać gabinetu ginekologii stacjonarnej ani czekać na termin. Receptę na tabletkę dzień można zdobyć zdalnie, po wypełnieniu formularza i krótkiej konsultacji z lekarzem.
Potrzebujesz tabletki “dzień po”?
Nie trać czasu. Skonsultuj się z lekarzem przez telefon, omów swoją sytuację i uzyskaj kwalifikację do wystawienia e-recepty na antykoncepcję awaryjną.
Jak wygląda formularz medyczny przed wystawieniem e-recepty na tabletkę dzień po?
Na stronie wybranej platformy telemedycznej wybierasz temat wizyty, np. w serwisie Kliklekarz.pl jest to usługa „antykoncepcja awaryjna”. Zwykle na stronie pojawi się krótka ankieta, w której podajesz:
datę i przybliżony czas niezabezpieczonego stosunku,
datę ostatniej miesiączki i orientacyjną długość cyklu miesiączkowego,
czy używałaś wcześniej metody antykoncepcji (np. tabletka antykoncepcyjna, prezerwatywa),
choroby przewlekłe, alergie, przyjmowane leki,
wcześniejsze skutki uboczne po lekach hormonalnych, jeśli się pojawiały.
Na tej podstawie lekarz oceni, czy wystawienie recepty ma sens kliniczny i czy leku można użyć bezpiecznie.
Jak przebiega konsultacja z lekarzem online przed wystawieniem recepty?
Po przesłaniu formularza specjalista analizuje odpowiedzi i kontaktuje się z Tobą – telefonicznie lub przez system wiadomości. Konsultacja trwa zwykle kilka–kilkanaście minut, podczas których lekarz:
dopytuje o szczegóły zdarzenia,
upewnia się, ile czasu minęło od stosunku,
sprawdza, czy nie występują objawy wskazujące na już istniejącą ciążę,
przegląda listę leków, które mogą osłabić działanie antykoncepcji awaryjnej,
omawia możliwe skutki uboczne i działania niepożądane.
Decyzja o tym, czy przepisać pigułkę, zapada dopiero po zakończeniu rozmowy.
Jak i kiedy lekarz podejmuje decyzję o wystawieniu e-recepty na ellaOne lub Escapelle?
Lekarz podejmuje decyzję o wystawieniu recepty na podstawie całości obrazu:
czasu od zdarzenia (72 godziny czy 120 godzin),
fazy cyklu miesiączkowego,
chorób współistniejących,
możliwych interakcji z innymi lekami,
wcześniejszych problemów po lekach antykoncepcyjnych.
Jeśli uzna wydanie leku za uzasadnione i bezpieczne, wystawi e-receptę na konkretny lek – na przykład na ellaOne, Escapelle lub inny preparat z lewonorgestrelem. Jeśli czas już minął lub ryzyko zdrowotne jest zbyt duże, może odmówić i zalecić inne kroki.
Jak odebrać receptę online na tabletkę dzień po i zrealizować ją w aptece?
Po decyzji lekarza otrzymasz SMS z kodem e-recepty. Możesz też sprawdzić receptę w swoim Internetowym Koncie Pacjenta. Zgłoś się do apteki i podaj kod oraz numer PESEL. Farmaceuta odczyta receptę w systemie i wyda odpowiedni lek.
Jeżeli preparat będzie dostępny, będziesz mogła wykupić lek od ręki. Dla Ciebie w praktyce oznacza to, że po kilku godzinach od zgłoszenia się online masz już tabletkę w dłoni.
Ile kosztuje tabletka dzień po? Konsultacja, e-recepta i cena w aptece
Kiedy liczysz czas od zdarzenia, koszty schodzą często na drugi plan, ale warto wiedzieć, z jakim wydatkiem trzeba się liczyć.
Ile kosztuje konsultacja online i wystawienie e-recepty na tabletkę po?
W modelu prywatnym konsultacja online ma zwykle stałą cenę. Często spotykane są dwa warianty:
konsultacja standardowa (np. lekarz odpowiada w ciągu 2–3 godzin),
konsultacja ekspresowa (np. lekarz odpowiada w ciągu około 1 godziny).
Ich cena różni się o kilka-kilkanaście złotych. Po rozmowie z lekarzem otrzymasz e-receptę, jeśli specjalista uzna, że wydanie leku jest uzasadnione.
W ramach systemu publicznego ginekolog lub lekarz rodzinny może wystawić receptę na tabletkę dzień po w poradni finansowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Sama wizyta jest wtedy darmowa dla ubezpieczonych, ale nie zawsze uda się ją zorganizować w wymaganym czasie.
Ile kosztuje tabletka dzień po w aptece – ellaOne, Escapelle, Livopill?
W sieci często pojawiają się pytania o to, ile kosztuje tabletka dzień po. Ceny leków mogą się różnić, ale orientacyjnie:
ellaOne z octanem uliprystalu – tabletka często kosztuje około 100–150 zł,
Escapelle z lewonorgestrelem – zwykle około 45–70 zł,
Livopill z lewonorgestrelem – najczęściej około 40–60 zł.
Dobrze jest traktować podane kwoty jako orientacyjne. Ostateczną cenę zobaczysz w wybranej aptece.
Jakie warunki musi spełnić pacjentka, aby otrzymać tabletkę dzień po recepta?
Nie każda sytuacja zakończy się wystawieniem recepty. Lekarz lub farmaceuta odpowiada nie tylko za antykoncepcję, ale też za bezpieczeństwo pacjentki.
Jakie informacje medyczne przygotować do konsultacji z lekarzem?
Aby zdobycie recepty było sprawne, przygotuj:
datę i orientacyjną godzinę niezabezpieczonego stosunku,
datę ostatniej miesiączki i przybliżoną długość cyklu,
listę przyjmowanych leków i suplementów,
informację o chorobach przewlekłych, zwłaszcza wątroby, zakrzepicy, zaburzeniach krzepnięcia,
informację o wcześniejszych działaniach niepożądanych po lekach hormonalnych.
Na podstawie takiego wywiadu z pacjentką lekarz ocenia, czy stosowania antykoncepcji awaryjnej jest w Twojej sytuacji odpowiednie.
Przeciwwskazania medyczne, przyjmowane leki i inne powody odmowy recepty
Lekarz może odmówić recepty na tabletkę przede wszystkim wtedy, gdy minął dopuszczalny czas (więcej niż 72 godziny dla preparatów z lewonorgestrelem lub więcej niż 120 godzin dla ellaOne) lub gdy występuje podejrzenie ciąży.
Przeciwwskazaniem są również objawy, które mogą wskazywać na powikłania ginekologiczne oraz przyjmowanie leków, które mogą osłabić działanie antykoncepcji awaryjnej.
W takiej sytuacji lekarz zwykle tłumaczy powód i proponuje inne rozwiązania, np. pilną wizytę stacjonarną w poradni ginekologii.
Czy da się uzyskać tabletkę dzień po bez recepty?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań. Warto to wyraźnie podkreślić: nie. Nie ma w Polsce legalnej możliwości, by kupić tabletkę dzień po jako lek dostępny bez recepty.
Tabletka dzień po bez recepty a polskie przepisy – aktualny stan prawny
W 2024 roku Minister Zdrowia i Ministerstwo Zdrowia zdecydowali, że dostępność antykoncepcji awaryjnej będzie rozszerzona przez program pilotażowy, a nie przez sprzedaż całkowicie bez recepty. Antykoncepcję awaryjną będzie można otrzymać:
od lekarza, po konsultacji,
od farmaceuty w aptece, która ma umowę z NFZ, w ramach programu pilotażowego,
online – po zdalnej konsultacji z lekarzem.
Każdorazowo konieczne jest odstąpienie od pomysłu „bez rozmowy i bez pytania o zdrowie”.
Farmaceuta a tabletka dzień po – kiedy można kupić tabletkę na receptę farmaceutyczną?
Farmaceuta może wystawić receptę farmaceutyczną na ellaOne osobie, która ukończyła 15 lat. Działa to tak:
zgłosisz się do apteki,
farmaceuta zaprosi Cię do spokojnej rozmowy,
zada pytania podobne do tych, które zadałby lekarz,
jeśli uzna wydanie leku za uzasadnione, wystawi receptę, a następnie wyda tabletkę.
W programie pilotażowym możesz skorzystać z takiej formy pomocy nie częściej niż raz na 30 dni. Pilotaż obejmuje tylko część aptek, dlatego czasem szybciej jest skorzystać z konsultacji online.
Kiedy antykoncepcja awaryjna online jest najszybszą i najpewniejszą opcją?
Antykoncepcja awaryjna online sprawdza się szczególnie wtedy, gdy
w Twojej miejscowości nie ma apteki uczestniczącej w programie pilotażowym,
jest późny wieczór lub weekend i trudno znaleźć otwartą aptekę z farmaceutą uczestniczącym w programie,
chcesz uniknąć osobistej wizyty, a jednocześnie zależy Ci na szybkim kontakcie z lekarzem.
W takiej sytuacji wystarczy dostęp do internetu i telefonu. Po krótkiej konsultacji możesz otrzymać receptę online i od razu zgłosić się do dowolnej apteki.
Podsumowanie – jak bezpiecznie uzyskać tabletkę dzień po recepta?
Tabletka dzień po to lek hormonalny, który ma zapobiec niechcianej ciąży po niezabezpieczonym stosunku. Działa przede wszystkim na etapie owulacji i zapobiega zapłodnieniu. Czym jest tabletka w praktyce? To jednorazowa dawka hormonu, którą trzeba przyjąć w ściśle określonym czasie – do 72 godzin dla tabletek z lewonorgestrelem i do 120 godzin dla preparatów z octanem uliprystalu.
Receptę na tabletkę możesz uzyskać: u lekarza (stacjonarnie lub online), u farmaceuty, jeśli zgłosisz się do apteki uczestniczącej w programie pilotażowym lub w poradni finansowanej przez NFZ, jeśli uda się umówić szybką wizytę. Za każdym razem specjalista ocenia, czy stosowania antykoncepcji awaryjnej jest dla Ciebie bezpieczne i ma sens medyczny. Dopiero wtedy może przepisać lek.
Najczęściej zadawane pytania
Główne wnioski
- Antykoncepcja awaryjna to metoda stosowana po niezabezpieczonym stosunku, aby zmniejszyć ryzyko niechcianej ciąży; nie jest to stała metoda antykoncepcji.
- Tabletki dzień po (ellaOne, Escapelle, Livopill) są w Polsce dostępne wyłącznie na receptę – lekarską lub na podstawie recepty farmaceutycznej.
- Od 1 maja 2024 roku działa program pilotażowy, w którym farmaceuta w aptece z umową z NFZ może wystawić receptę farmaceutyczną na ellaOne osobom, które ukończyły 15 lat.
- Preparaty z lewonorgestrelem stosuje się do 72 godzin po stosunku, a ellaOne z octanem uliprystalu do 120 godzin; im szybciej przyjmiesz tabletkę, tym lepsza skuteczność.
- Kosztuje tabletka dzień po zwykle od kilkudziesięciu do ponad stu złotych, w zależności od preparatu; lek nie jest refundowany, choć sama usługa w programie pilotażowym jest finansowana przez Narodowym Funduszem Zdrowia.
- Przed wydaniem leku lekarz lub farmaceuta zbiera wywiad, aby ustalić, czy wydanie leku jest uzasadnione i bezpieczne; może odmówić, jeśli minął dopuszczalny czas lub istnieją przeciwwskazania.
- Najszybsze drogi to konsultacja online z lekarzem lub skorzystanie z apteki w programie pilotażowym; w obu przypadkach decyduje czas od zdarzenia i rzetelne przekazanie informacji o Twoim stanie zdrowia.
